Ochrona osób zgłaszających nieprawidłowości w zakładach pracy

Od 17.12.2021 r. w Polsce będą obowiązywały przepisy dotyczące ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości w zakładach pracy, czyli sygnalistów.

Z rządowego projektu ustawy wynika, że pracodawcy zatrudniający co najmniej 250 pracowników będą zobowiązani do wdrożenia nowych przepisów jeszcze w 2021 r. Ustawa ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu (dyrektywę trzeba wdrożyć do 17 grudnia 2021 r.). Firmy zatrudniające od 50 do 249 pracowników będą musiały spełnić wymogi od 17.12.2023 r.

Podmioty działające w sektorze finansowym (m.in. banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, fundusze powiernicze, towarzystwa emerytalne, fundusze emerytalne, domy maklerskie, towarzystwa funduszy inwestycyjnych) będą miały obowiązek ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń niezależnie od tego, czy należą do sektora publicznego, czy prywatnego oraz niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników.

W projekcie ustawy sprecyzowano zakres naruszeń, które mogą być przedmiotem zgłoszenia oraz wskazano, że pracodawca może dodatkowo ustanowić zgłaszanie w zakładzie pracy innych naruszeń, w tym dotyczących obowiązujących u tego pracodawcy regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych. Sygnalistom, osobom pomagającym w dokonaniu zgłoszenia oraz osobom powiązanym ze zgłaszającym przysługiwać będą wynikające z ustawy środki ochrony.

Firmy będą zobowiązane do ustalenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych po konsultacji z zakładową organizacją związkową lub jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Regulamin zgłoszeń wewnętrznych obowiązkowo powinien zawierać m. in.:

• podmiot wewnętrzny upoważniony przez pracodawcę do przyjmowania zgłoszeń;
• sposoby przekazywania zgłoszeń;
• informację, czy wewnętrzna procedura obejmuje przyjmowanie zgłoszeń anonimowych;
• podmiot, upoważniony do podejmowania działań następczych, włączając w to weryfikację zgłoszenia i dalszą komunikację ze zgłaszającym;
• obowiązek potwierdzenia zgłaszającemu przyjęcia zgłoszenia w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania;
• obowiązek podjęcia, z zachowaniem należytej staranności, działań następczych przez upoważniony podmiot;
• maksymalny termin na przekazanie zgłaszającemu informacji zwrotnej;
• informacje na temat trybu dokonywania zgłoszeń zewnętrznych.

Pracodawcy będą zobowiązani również do tworzenia rejestru zgłoszeń wewnętrznych.

Z rządowego projektu wynika, że Pracodawca, który nie ustanowi wewnętrznego regulaminu zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, będzie podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech. Taka sama sankcja ma dotyczyć zatrudnionych, którzy zgłoszą nieprawdziwe informacje.