Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych - nowy obowiązek i duże kary

Od 13 października zaczął obowiązywać Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych. Oznacza to nowy obowiązek dla przedsiębiorców, którzy to w ciągu sześciu miesięcy (a więc do 6 kwietnia 2020 roku) będą musieli wskazać w CRBR osobę fizyczną, której przysługuje faktyczna korzyść z prowadzonego przedsiębiorstwa.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CBRB) jest jawny, a zgromadzone w nim dane są udostępniane bezpłatnie przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, a mianowicie strony internetowej oraz oprogramowania interfejsowego. Dane będą udostępniane na wniosek i mają się pojawiać do dyspozycji wnioskodawcy już w ciągu pięciu minut (jeżeli wnioskodawca poprosi o informacje aktualne na moment złożenia wniosku) lub wraz z końcem następnego dnia roboczego (w przypadku wniosku o podanie informacji za konkretnie wyszczególniony okres czasu). Warto dodać, że Rejestr nie wymaga od wnioskodawcy podania interesu prawnego, który legitymowałby konieczność uzyskania danych.

Podmioty zobowiązane do umieszczania informacji w Rejestrze Beneficjentów to przede wszystkim: spółka jawna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka akcyjna oraz proste spółki akcyjne. Należy zaznaczyć, że z obowiązku zwolnione są spółki partnerskie. Spółki publiczne, które już przed powstaniem CRBR musiały wywiązywać się z udostępniania danych na temat akcjonariuszy, którzy pozostawali w dyspozycji co najmniej 5 % głosów z posiadanych akcji również nie podlegają obowiązkowi aktualizowania tych informacji w nowym Rejestrze.

Obowiązek podawania informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów jest zatem obowiązkiem dosyć powszechnym. Przy tej okazji należy więc ustalić kim jest beneficjent rzeczywisty.  Ustawa z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 r. poz. 1115) wysławia, że jest to wyłącznie taka osoba fizyczna (lub osoby fizyczne), które są w posiadaniu realnych uprawnień w zakresie wywierania decydującego wpływu na czynności i działania danego podmiotu (w tym przypadku spółek), osoby lub grupy osób.  Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna wyszczególnia katalog takich osób, wymieniając między innymi udziałowców bądź akcjonariuszy, osoby sprawujące kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, osoby będące podmiotem dominującym w stosunku do osoby prawnej, osoby zajmujące wyższe stanowisko kierownicze oraz dysponujące więcej niż 25 % ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki.

Wpis do Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych musi nastąpić dokładnie w ciągu pół roku od dnia 13 października, czyli od dnia w którym zaczął on obowiązywać. Inny termin obowiązuje nowo powstałe podmioty, ponieważ jest on krótszy niż okres 6 miesięcy. Powinny one bowiem wywiązać się z obowiązku w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Przekroczenie wyznaczonego  terminu będzie skutkowało potężną karą pieniężną w wysokości 1 miliona złotych, a przybliżona liczba podmiotów, których na dzień dzisiejszy dotyczy obowiązek wpisu do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych to 460 tysięcy. Sankcje obejmują też wyrządzenie szkody będącej skutkiem zgłoszenia niepełnych albo nieprawdziwych danych. Sam rejestr ma na celu przetwarzanie informacji o beneficjentach rzeczywistych, a Polska to jedno z pierwszych państw, w których zaczął on swoje funkcjonowanie.